Aanleiding en probleemanalyse

In de aanleiding neem je de lezer mee richting de onderzoeksvraag. De onderzoeksvragen volgen logischerwijs uit de aanleiding. Je schetst de achtergrond en het vraagstuk dat je gaat onderzoeken.

Om een goede aanleiding te kunnen maken, moet je veel informatie vergaren.

Je bent een echte detective!

Om de aanleiding te kunnen schrijven moet je vooronderzoek doen. Dit is op een losse manier informatie zoeken over het onderwerp en het vraagstuk. Waar vind je informatie voor in de aanleiding? Bijvoorbeeld de volgende bronnen:

  • Gesprek(ken) met de opdrachtgever over het vraagstuk/onderwerp
  • Gesprekken met collega’s over het vraagstuk/onderwerp
  • Studieboeken over het onderwerp
  • Nieuwsberichten, columns, blogs en fora via Google
  • Wetenschappelijke artikelen via Google Scholar
  • Artikelen van kennisinstituten

Checklist – 6W methode

Welke informatie is relevant voor de aanleiding? Sowieso komen alle begrippen die in je hoofdvraag en deelvragen staan naar voren in de aanleiding. Verder moet het vraagstuk ontrafeld zijn in de aanleiding. Dit kun je doen door gebruik te maken van de 6W methode.

NB: Het woord probleem kun je ook lezen als vraagstuk.

  • Wat is het probleem? 
  • Wie heeft het probleem?
  • Wanneer is het probleem ontstaan?
  • Waarom is het een probleem? 
  • Waar doet het probleem zich voor?
  • Waardoor ontstaat het probleem?

Gesprekken

Het voeren van gesprekken met de opdrachtgever, collega’s of experts kan je meer inzicht geven in het onderwerp en het vraagstuk. Deze gesprekken zijn geen interviews voor je onderzoek. Het zijn informele gesprekjes die je eventueel wel kunt opnemen, zodat je ze zelf nog eens kan terugluisteren. Er wordt namelijk vaak veel informatie gegeven in deze inventariserende gesprekken.

Wetenschappelijke artikelen

“Staan op de schouders van reuzen”

Tips voor het zoeken

  • Zoek zowel in het Engels als Nederlands op zoektermen
  • Combineer zoektermen
  • Gebruik synoniemen
  • Gebruik de sneeuwbalmethode: bekijk de literatuurlijst van gevonden artikelen
    • vind nieuwe artikelen
    • ontdek veelvoorkomende auteurs

Voorbeeld databanken

Literatuur overzicht

Hier vind je een Excel template die je kunt gebruiken om alle literatuur te bundelen, zodat je goed overzicht houdt over de artikelen. Ook voorkomt het dat je artikelen meerdere keren moet herlezen. Over een aantal weken of maanden ben je namelijk alweer vergeten wat de relevante (stukken uit een) artikel(en) waren.

Je kunt het Excel template nog niet bewerken. Maak er daarom een kopie van (via bestand). Dan kun je in Google Sheets werken. Je kunt het Excel template ook downloaden (via bestand). Dan kun je lokaal in Excel eraan werken.

In de video hieronder vertel ik meer over het overzicht houden op alle literatuur en de hoeveelheid literatuur.

Wat zijn goede bronnen?

  • Artikelen uit (wetenschappelijke) tijdschriften / vakbladen / journals
  • Boeken
  • Rapporten
  • Krantenartikelen
    • Let op “nepnieuws”. Gebruik gerenommeerde nieuwsbronnen als NOS, Trouw, NRC, FD, Volkskrant.
  • Informatie op websites is vaak niet betrouwbaar
    • Tenzij het om sites van wetenschappelijke instituten gaat of artikelen geschreven door onpartijdige, professionele experts. Niet door personen of instellingen met een commercieel belang.
  • Interne bronnen en bedrijfsgegevens van organisatie
  • Statistische databases (CBS)

Bronnen beoordelen

De betrouwbaarheid en kwaliteit van bronnen beoordelen met de AAOCC-criteria:

  • Authority – autoriteit; de geloofwaardigheid en vaardigheid van de auteur
  • Accuracy – accuraatheid; de validiteit en betrouwbaarheid van de bron
  • Objectivity – objectiviteit; feitelijke en onafhankelijke informatie
  • Currency – recentheid; de actualiteit van de bron.
  • Coverage – dekking; de bron dekt de volledige lading

Deze criteria zijn niet voor iedere opleiding van belang. Bij veel studies hoef je helemaal niets met deze criteria te doen!

Mindmap maken

Om goed overzicht te houden op alle informatie die je vindt in het vooronderzoek kun je een mindmap maken. De mindmap zorgt ervoor dat je helder krijgt wat de hoofd- en bijzaken zijn. Dit maakt het gemakkelijk om tot de kern van het vraagstuk te komen.

Zet in de mindmap ook alvast oplossingen en antwoorden die je verwacht voor je vraagstuk. Dit geeft je richting en houvast voor het opstellen van de hoofdvraag en de deelvragen.

  • Voorbeeld MindMup – rechts problemen en links oplossingen

Voor het maken van een mindmap kun je het programma MindMup gebruiken. Hierin werk je gratis en sla je de maps op in Google Drive, zodat je er later weer verder in kunt werken. Op deze pagina vind je meer uitleg over Mindmup en Google Drive.

Aanleiding schrijven:

Maak een opzet van specifiek naar algemeen en terug

Nu je alle informatie hebt gezocht en overzichtelijk hebt gemaakt in een mindmap kun je de aanleiding gaan schrijven. Om hiermee te starten is het van belang dat je een opzet maakt voor de aanleiding. In deze opzet begin je vanuit het vraagstuk (specifiek) naar algemener te redeneren. Gebruik korte kopjes om de opzet (van specifiek naar algemeen) puntsgewijs te maken. Met behulp van deze kopjes kun je de aanleiding gemakkelijk van algemeen naar specifiek schrijven en eindig je met het vraagstuk.

Opdrachten

OPDRACHT: Google naar het onderwerp. Wat kom je zoal tegen? Noteer 3 auteurs die over het onderwerp/probleem hebben geschreven.

OPDRACHT: Bespreek het vraagstuk met de opdrachtgever. Stel bijvoorbeeld de 6W vragen aan de opdrachtgever.

OPDRACHT: Beschrijf het vraagstuk door de 6W vragen te beantwoorden.

OPDRACHT: Noteer alle artikelen en boeken in  dit Excel template, zodat je goed overzicht houdt.

OPDRACHT: Maak een mindmup van het vraagstuk. Verwerk hierin alle informatie die je hebt verkregen, zowel van de opdrachtgever als uit de literatuur.

OPDRACHT: Maak een korte opzet van de aanleiding. Wat zijn de onderwerpen die je na elkaar gaat bespreken? Zorg ervoor dat alle onderwerpen die straks in de hoofdvraag en de deelvragen staan ook in de aanleiding naar voren komen.

Aanleiding en probleemanalyse